Het lichaam hebben dat je bent

Door een artikel in das Goetheanum, het wekelijks tijdschrift van de internationale antroposofische vereniging, drong het ineens in alle duidelijkheid tot me door: we hebben een lichaam dat we ook zijn. Het Duits kent twee woorden voor lichaam: Leib en Körper. Leib is verwant met leven, Körper komt van het latijnse woord corpus, het betekent het dingachtige lichaam, het materiele lichaam, dat ons bij de dood ontvalt. In het Duits heet het dan Leichnam. Gek eigenlijk dat ons Nederlandse woord lichaam zo duidelijk naar de dood verwijst.

Het artikel van de hand van Thomas Fuchs heeft als titel Leib sein, Körper haben. Zo kort kunnen ze het in het Duits zeggen. Dan begrijp ik weer dat Rudolf Steiner het Duitse taalgebied heeft gekozen om de antroposofie te brengen. Hoewel, om een wereldbeweging te worden was het Engels misschien handiger geweest.

Maar goed, alles wat leeft heeft een Leib en een Körper. De aarde ook: Erdenleib en Erdenkörper, samen: die Erde. Lang hebben mensen kunnen denken dat er maar één aarde is, die als Körper. Die aarde schenkt ons olie en gas, ijzer, goud en zeldzame elementen, die de elektronica nodig heeft. Eigenlijk pas kort geleden, zo ongeveer sinds Rudolf Steiner er in de landbouwcursus in 1924 indringend op wees, is het besef aan het groeien, dat de aarde ook een Leib is, een levend lichaam.

Mensen die als kind op aarde geboren worden hebben nog nauwelijks een lichaam. Ze zíjn hun lichaam, ongereflecteerd. Fuchs beschrijft in het artikel hoe het lichaamsbesef geleidelijk aan verschijnt. Door afstand te nemen van het lichaam dat hij ís, krijgt hij een lichaam dat hij hééft. Pas dan krijgt een kind het besef, dat hij een lichaam heeft, waar andere mensen ook naar kunnen kijken. Naar zijn buitenkant, naar zijn Körper. Onvermijdelijk gaat dat gepaard met gevoelens van verlegenheid en schaamte, maar ook van trots en ijdelheid.

Wat een prachtig fenomeen is het dat een baby zijn lichaamsbesef, de afstand tot zijn lichamelijkheid, leert via de nabootsing, dus in een innig contact met de nabootsingswaardige volwassene. Daardoor is de afstand direct ook weer overbrugd!

Wie het artikel van Fuchs wil lezen kan me een berichtje sturen. Ik stuur het dan per Email.